رشد سالانه ۸ درصدی اقتصاد فضا در برنامه هفتم توسعه

به گزارش فراسو به نقل از مرکز روابط عمومی و اطلاع‌رسانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، صبح امروز (دوشنبه) و هم‌زمان با هفته جهانی فضا، رویداد «صنعت فضایی کارآفرین» به میزبانی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و با همکاری سازمان فضایی و پژوهشگاه فضایی ایران برگزار شد.

هدف برگزاری این رویداد نیم روزه ترویجی که دانشجویان، فعالان بخش دولتی و خصوصی و علاقه‌مندان به حوزه فضا و فناوری‌های نوین به‌صورت حضوری و بر خط شرکت کرده بودند، آشنایی بیشتر جامعه فضایی و علاقه‌مندان به حوزه فضا نسبت به ظرفیت‌ها، کاربردها، فرصت‌ها و چالش‌های این حوزه و همچنین همگرایی آن با فناوری‌های نوین بود.

عاطفه فرازمند، مدیر گروه مطالعات برنامه‌ریزی فاوا پژوهشگاه ارتباطات به‌عنوان یکی از سخنران این همایش بابیان اینکه شعار هفته جهانی امسال « فضا کارآفرین» گفت: هفته فضا از ۱۲ مهر آغاز و ۱۸ مهر ادامه دارد و هر روز متناسب با شعار جهانی امسال به ترتیب عبارت است از فضا و کارآفرینی، فضا صنعت پیشران، فضا و توسعه زیست‌بوم‌های کارآفرینی، فضا و کارآفرینی برای نسل آینده، فضا و اقتصاد آینده، سرریز فناوری فضایی و کارآفرینی و در نهایت فضا و فرصت‌های کارآفرینی.

وی با تأکید بر اینکه رویداد امروز متناسب با شعار امروز یعنی «سرریز فناوری فضایی و کارآفرینی» برگزار می‌شود و با اشاره به گذار نسل‌های فضایی گفت: ما گذار از نسل نخست فضایی که تمرکز بر ستاره‌شناسی داشت به نسل چهارمی رسیدیم که بر بحث شکل‌گیری فضای جدید و قابلیت‌های فناورانه تاکید دارد و تلاش داریم از این فناوری‌ها بهره‌مند شویم.

مدیر گروه مطالعات برنامه‌ریزی فاوا پژوهشگاه ارتباطات بابیان اینکه در عرصه تحول دیجیتال یکی از موضوعات حائز اهمیت داده است، گفت: این داده است که همه حوزه‌های کاربردی را شکل می‌دهد و منجر به درآمد و رشد اقتصادی می‌شود. داده فضایی که هم یک داده منحصربه‌فرد محسوب می‌شود به همان نسبت می‌تواند از اهمیت برخوردار باشد و از داده‌های فضایی می‌توان در حوزه‌هایی همچون محیط‌زیست، کشاورزی، حمل‌ونقل، شهری سازی و.. استفاده بهینه کرد.

وی با تأکید بر ضرورت ورود فعالان بخش خصوصی برای بالقوه کردن داده‌های فضایی در نسل چهارم فضا گفت: مهم‌ترین مسئله در نسل چهارم فضا بحث ریسک‌پذیری است که کاهش این ریسک‌پذیری در نسل چهارم فضا با توجه به نقشی که بخش خصوصی باید ایفا کند بسیار حائز اهمیت است.

فرازمند با تأکید بر ضرورت تغییر نگرش در رویکرد سیاست‌گذاران و تصمیم سازان کشور برای شکوفایی صنعت فضایی و سریز فناوری‌های آن گفت: در چشم‌انداز ۱۴۱۰ و برنامه هفتم توسعه موضوع صنعت فضایی و حضور فعالان بخش خصوصی در این عرصه موردتوجه قرارگرفته است که این موضوع می‌تواند ریل‌گذاری مناسبی برای سازمان فضایی، پژوهشگاه فضایی و پژوهشگاه ارتباطات باشد.

وی افزود: در برنامه هفتم توسعه، رشد ۸ درصدی سالانه برای اقتصاد فضا در نظر گرفته‌شده است که این رشد با صرف تمرکز و بازیگری سازمان فضایی محقق نخواهد شد و حتماً باید زمینه فعالیت و مشارکت همه‌جانبه بخش خصوصی در این حوزه موردتوجه قرار گیرد.

حمیدرضا ربیعی، استاد دانشگاه و رئیس مرکز علوم داده هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف به ایراد سخنرانی پرداخت و در ابتدا اهمیت هوش مصنوعی و تحولی که می‌تواند در آینده ایجاد کند و جایگاه کشور در حوزه را تشریح کرد.

وی بابیان اینکه پیش‌بینی می‌شود هوش مصنوعی تا سال ۲۰۳۰ سهم ۱۵ تریلیون دلاری در اقتصاد جهان داشته باشد که این رقم خود گویای اهمیت هوش مصنوعی در آینده است گفت: هوش مصنوعی یکی از علوم و فناوری‌های دگرگون ساز است و باید نگاه درستی به این حوزه داشته باشیم. پایه کار هوش مصنوعی مبتنی بر پلتفرم‌ها است بر بستر آن خدمات ارائه می‌شود؛ فضا و فناوری‌های فضایی نیز از این قاعده مستثنی نیست و این فناوری نیز باید مبتنی بر پلتفرم‌ها به ارائه خدمات بپردازند.

وی در ادامه با اشاره به اثرگذاری متقابل هوش مصنوعی و حوزه فضایی گفت: توسعه صنعت فضایی می‌تواند منجر به توسعه هوش مصنوعی شود. هوش مصنوعی بدون داده معنا ندارد و هرچقدر داده افزایش پیدا کند شاهد رشد و شکوفایی این حوزه خواهیم بود. بنابراین هرچقدر ماهواره‌بر مدار فضا قرار گیرد، داده‌هایی که از ماهواره‌ها دریافت می‌شود بیشتر خواهد شد و با افزایش داده‌ها هوش مصنوعی نیز توسعه پیدا می‌کند.

ربیعی افزود: متقابلاً هوش مصنوعی می‌تواند منجر به رشد و شکوفایی در صنعت فضایی شود به‌طور مثال هوش مصنوعی می‌تواند به کمک اقتصاد فضا بیاید و هزینه ساخت و پرتاب ماهواره را کاهش دهد.

رئیس مرکز علوم داده هوش مصنوعی دانشگاه صنعتی شریف در ادامه با تأکید بر ضرورت راه‌اندازی یک پلتفرم فراگیر هوش مصنوعی که داده‌های به‌ویژه داده‌های فضایی را جمع‌آوری کند گفت: این پلتفرم باید بتواند داده‌ها را خوب جمع‌آوری کند و خدمات پایه سخت‌افزاری و نرم‌افزاری را برای گروه‌های کوچک غیردولتی ارائه دهد تا آن‌ها بتوانند ایده‌های خود را در حوزه‌های مختلف اجرایی کنند.

داوود محمدزاده، سرپرست اداره کل مدیریت پروژه، بودجه و توسعه اقتصاد فضایی سازمان فضایی ایران از دیگر سخنرانان این مراسم بود که با اشاره اهمیت کارآفرینی به‌واسطه صنعت فضا گفت: در سازمان فضایی ما همواره این دغدغه را داشته‌ایم که در نهایت چه زمانی قرار است صنعت فضایی ما به یک صنعت کارآفرین تبدیل باشد.

وی افزود: خوشبختانه در دوره اخیر و با حضور دکتر سالاریه به‌عنوان رئیس سازمان فضایی، این تغییر رویکرد رخ‌داده است و ایشان بارها این مسئله را موردتوجه قرار داده‌اند که اکنون وقت بازیگری بخش خصوصی در صنعت فضایی است.

محمدزاده در ادامه با تأکید بر اینکه با توجه به تغییر رویکرد شکل‌گرفته در سازمان فضایی بخش خصوصی باید خود را آماده حضور حداکثری در صنعت فضایی کند گفت: تنها بخش خصوصی است که می‌تواند در حوزه فضایی حرکت آفرین باشد. معمولاً بخش‌های دولتی به‌واسطه محدودیت‌هایی که دارند از پویایی لازم برخوردار نیستند؛ بنابراین بخش خصوصی باید وارد این عرصه شود و ما به‌عنوان سازمان فضایی به نهاد حاکمیتی باید زمینه‌ساز این حرکت توسط بخش خصوصی باشیم.

سرپرست اداره کل مدیریت پروژه، بودجه و توسعه اقتصاد فضایی سازمان فضایی ایران با اشاره به چالش‌های اساسی ورود بخش خصوصی به صنعت فضایی گفت: مهم‌ترین چالش این است که تا پیش‌ازاین سیاست‌گذاری درستی انجام نگرفته بود. توسعه نامتوازن زنجیره ارزش صنعت فضایی از دیگر چالش‌ها محسوب می‌شود. اتفاقی که افتاده بود صنعت فضایی بر اساس اسناد بالادستی و هدف‌گذاری حاکمیتی موردتوجه قرارگرفته بود.

محمدزاده در ادامه با اشاره به برگزاری جلسه شورای عالی فضایی به ریاست رئیس‌جمهوری پس از یک وقفه ده‌ساله در دولت سیزدهم گفت: این جلسه مصوبات تسهیل گیری مبتنی بر تغییر رویکرد در سازمان فضایی داشت که مهم‌ترین آن تخصص اعتبار لازم برای حرکت جدی صنعت فضایی و سرمایه‌گذاری دولتی در این زمینه بود و سازمان فضایی نیز ملزم به ارائه برنامه ده‌ساله صنعت فضایی برای ارائه جلسه بعدی این شورا شد.

وی افزود: با تشکیل کارگروه‌های تخصصی تدوین برنامه ده‌ساله به‌سرعت در دستور کار قرار گرفت و در جلسه دوم شورای عالی فضایی هم به تصویب رسید که مهم‌ترین شاخصه این برنامه دیدگاه مبتنی بر تجاری‌سازی صنعت فضایی با مشارکت بخش خصوصی است.

سرپرست اداره کل مدیریت پروژه، بودجه و توسعه اقتصاد فضایی سازمان فضایی ایران تأکید کرد: بر این اساس برای برنامه ده‌ساله توسعه صنعت فضایی، یک پیوست مشخص تعیین شد و این پیوست اقتصاد فضا بود که مبتنی بر این پیوست مؤلفه‌هایی ازجمله ارزش‌افزوده، سهم صنعت فضایی در GDP، بحث اشتغال آفرینی و سرمایه‌گذاری دولتی و غیردولتی در این صنعت ذکر شد.

در ادامه رویداد، تعدادی از شرکت‌های فعال در حوزه فضای به سخنرانی و ارائه توانمندی‌های خود در این حوزه پرداختند که در این رویداد محورهای کلیدی همچون «ظرفیت‌های کاربردی فضا با همگرایی فناوری‌ها»، «نیازها فناورانه در حوزه خدمات فضاپایه»، «اثربخشی فناوری‌های کاربردی همگرا فضاپایه در حل مسائل و ابر چالش‌های کشور» و «کسب‌وکار فضاپایه، فرصت‌ها و چالش‌ها» مطرح شد.