فراسو خبر پایگاه خبری تحلیلی فراسو خبر
کسبوکارهای کوچک؛ ستون اقتصاد جهانی، اما نادیدهگرفتهشده در بانکداری سنتی
بیش از ۹۰ درصد کسبوکارهای فعال در جهان در ردهی SMEها (Small and Medium Enterprises) قرار دارند. طبق گزارش World Bank 2024، این کسبوکارها بیش از ۵۰ درصد اشتغال جهانی را تأمین میکنند، اما همواره در دسترسی به تسهیلات مالی با چالش روبهرو بودهاند. در مدل سنتی بانکداری، ارزیابی اعتبار بر اساس دارایی فیزیکی، گردش حساب یا سابقه بانکی انجام میشد. در نتیجه، استارتاپها یا کسبوکارهای خردی که فاقد وثیقه یا تاریخچه مالی قوی بودند، از چرخه وامدهی خارج میماندند.
این شکاف مالی، همان نقطهای بود که فینتکها از آن وارد شدند و بانکها را مجبور به بازنگری کردند.
تغییر پارادایم: از «وامدهنده» به «همسفر رشد»
بانکهای مدرن دریافتهاند که رابطه با کسبوکارهای کوچک دیگر صرفاً بر مبنای اعطای وام نیست، بلکه باید نوعی مشارکت دادهمحور و بلندمدت ایجاد شود. در این رویکرد جدید، بانکها با استفاده از فناوریهایی مانند تحلیل رفتار مالی، هوش مصنوعی، و APIهای باز (Open Banking) میتوانند تصویر جامعتری از سلامت مالی کسبوکار به دست آورند.
برای مثال، در بانکهای اروپایی نظیر Santander و Revolut Business، خدماتی ارائه میشود که شامل:
- تحلیل خودکار جریان نقدی (Cash Flow Analytics)
- پیشبینی مالی بر اساس دادههای فروش آنلاین
ابزارهای مدیریت مالیات و فاکتور
دسترسی فوری به وامهای خرد دیجیتال بدون وثیقه
در این مدل، بانک دیگر یک «مرجع داور» نیست، بلکه به یک مشاور مالی دیجیتال تبدیل میشود.
بانکداری باز (Open Banking)؛ قلب تحول خدمات مالی برای SMEها
یکی از بزرگترین انقلابها در بانکداری مدرن، سیاست Open Banking است که ابتدا در اروپا با مقررات PSD2 آغاز شد و اکنون در سراسر جهان در حال گسترش است. در این مدل، بانکها بهجای انحصار دادههای مالی، به کسبوکارهای دیگر (مثلاً نرمافزارهای حسابداری یا پلتفرمهای فروش آنلاین) اجازه میدهند با اجازهی مشتری به اطلاعات حسابها دسترسی پیدا کنند.
این تغییر بنیادین، چند نتیجه کلیدی برای کسبوکارهای کوچک دارد:
• ارزیابی اعتبار دقیقتر: فینتکها با تحلیل دادههای فروش و تراکنش، اعتبار واقعی را بهتر میسنجند.
• دسترسی سریعتر به تسهیلات: تصمیمگیری وام بهصورت خودکار و در چند دقیقه انجام میشود.
• یکپارچگی ابزارها: کسبوکار میتواند حساب بانکی، نرمافزار حسابداری و درگاه پرداخت خود را در یک داشبورد مدیریت کند.
نمونهی موفق این رویکرد در پلتفرم Starling Bank Business در بریتانیا دیده میشود که با ارائهی APIهای باز، بیش از ۷۰ ابزار تجاری (از مالیات تا بازاریابی) را به سیستم بانکی متصل کرده است..
بانکداری دیجیتال؛ از فرمهای کاغذی تا اکوسیستم دادهمحور
تحول دیجیتال بانکها باعث شده فرایندهای سنتی (مانند افتتاح حساب، دریافت وام یا مدیریت حقوق کارکنان) بهصورت کاملاً آنلاین و خودکار انجام شود.
در مدل جدید، بانکداری برای SMEها بیشتر به یک اکوسیستم شبیه است تا یک سرویس:
• افتتاح حساب در کمتر از ۱۰ دقیقه از طریق اپلیکیشن
• صدور کارت مجازی آنی برای پرداختهای بینالمللی
• گزارشهای لحظهای از وضعیت مالی کسبوکار
• دسترسی به سرمایه در گردش بر اساس تحلیل هوش مصنوعی
طبق گزارش Accenture Banking 2024 بانکهایی که از مدل دیجیتال برای SMEها استفاده کردهاند، شاهد افزایش ۴۰ درصدی نرخ رضایت مشتری و ۲۵ درصد رشد درآمد در این بخش بودهاند.
چالشها: امنیت داده و بیاعتمادی سنتی
با تمام مزایا، تغییر پارادایم بانکداری بدون چالش نیست. مهمترین نگرانیها عبارتاند از:
امنیت اطلاعات مالی: اشتراک داده با اپلیکیشنهای ثالث، خطر نشت یا سوءاستفاده را بالا میبرد.
بیاعتمادی صاحبان کسبوکار: بسیاری از کارآفرینان هنوز به مدل سنتی و تعامل انسانی اعتماد بیشتری دارند.
زیرساختهای قانونی و نظارتی: در برخی کشورها، قوانین داده و احراز هویت دیجیتال هنوز بهروز نیست.
به گفتهی تحلیلگران Deloitte, موفقیت بانکداری باز تنها زمانی پایدار است که بانکها شفافیت کامل در نحوه استفاده از دادهها ارائه دهند و کنترل نهایی را در اختیار مشتری بگذارند.
از بانک تا بیزینس کوچ مالی؛ نسل جدید رابطه با مشتری
در بانکداری نوین، هدف فقط ارائهی خدمات نیست؛ بلکه ایجاد رابطهای آموزشی و مشاورهای با کسبوکار است. برخی بانکها مانند BBVA در اسپانیا یا Chase for Business در آمریکا، پلتفرمهای آموزشی و داشبوردهای تحلیلی طراحی کردهاند تا صاحبان کسبوکار بتوانند عملکرد مالی خود را درک کرده و تصمیمهای بهتری بگیرند.
این ابزارها شامل:
- پیشبینی فروش
- شبیهسازی تأثیر وام یا هزینه جدید
- تحلیل الگوهای خرید مشتریان
میشوند و عملاً بانک را به شریک رشد استراتژیک کسبوکار تبدیل میکنند.
فینتکها و نئوبانکها؛ محرک اصلی تغییر
در دههی اخیر، ورود نئوبانکها (مانند Monzo, N26, Wise Business) نظم سنتی بانکداری را به چالش کشیده است. این مؤسسات بدون شعبه فیزیکی، با رابط کاربری ساده و هزینهی پایین، نیازهای دقیق کسبوکارهای کوچک را هدف گرفتهاند. فینتکها با استفاده از دادههای تراکنش، مدلهای پیشبینی مالی طراحی کردهاند که حتی کسبوکارهای تازهتأسیس را نیز واجد شرایط تسهیلات میدانند. در نتیجه، رقابت میان بانکها و فینتکها باعث شده بانکهای سنتی مجبور به نوآوری شوند.
بر اساس گزارش PwC Global Fintech Survey 2024 بیش از ۶۵٪ بانکهای بزرگ جهان برنامهی همکاری رسمی با استارتاپهای فینتک را آغاز کردهاند؛ نشانهای از ادغام دو جهان: امنیت بانک و سرعت نوآوری دیجیتال.
چشمانداز آینده؛ بانک به عنوان پلتفرم
جهتگیری آیندهی بانکداری SME به سمت مدل Bank-as-a-Platform (BaaP) است. در این مدل، بانکها زیرساخت فنی و امنیتی را فراهم میکنند و فینتکها خدمات شخصیسازیشده را روی آن سوار میکنند. به زبان ساده، بانک تبدیل به «سیستمعامل مالی» میشود که کسبوکارها روی آن اپلیکیشنهای موردنیازشان را نصب میکنند: از حسابداری گرفته تا مدیریت حقوق و مالیات. این روند بهویژه در آسیا و اروپا در حال گسترش است و پیشبینی McKinsey 2025 نشان میدهد که تا سال آینده، بیش از ۳۰٪ درآمد بانکها از طریق خدمات پلتفرمی به SMEها به دست خواهد آمد.
بانکداری انسانیتر و هوشمندتر برای آیندهی اقتصاد خرد
کسبوکارهای کوچک، قلب تپندهی اقتصاد جهانیاند، و امروز بانکها بیش از هر زمان دیگر در تلاشاند تا نبض این قلب را بهتر بشناسند. تحول دیجیتال، فینتکها و بانکداری باز، مفهومی تازه از بانک خلق کردهاند: بانکی که دیگر پشت پیشخوان نیست، بلکه در جیب و گوشی شماست؛ بانکی که تنها عدد و رقم نمیبیند، بلکه رفتار، پتانسیل و مسیر رشد شما را تحلیل میکند. در نهایت، پارادایم جدید بانکداری بر پایه سه اصل استوار است: شفافیت، شخصیسازی و همسویی با رشد واقعی کسبوکار.
منبع: وبلاگ بانک ایران زمین