فراسو خبر پایگاه خبری تحلیلی فراسو خبر 
دکتر محمدمهدی عسگری رئیس پژوهشکده بیمه با هدف استفاده از تجارب کشور اندونزی در زمینه تکافل اتکایی جهت بهره‌مندی شرکت‌های بیمه ایران در حوزه تکافل اتکایی، روز سه‌شنبه ۸ اسفند ۱۴۰۲ با خانم تاتی فبریانتی [۱] رئیس شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو [۲] ، آقای وینارکو [۳] مدیر فنی و آقای فهمی باسیاه [۴] مدیر مالی این شرکت در جاکارتا دیدار و گفتگو کرد.
به گزارش فراسو به نقل از روابط عمومی و امور بین‌الملل پژوهشکده بیمه، دکتر عسگری در این نشست با اشاره به سفرهای پیشین خود به اندونزی و مذاکره با انجمن‌های بیمه‌ای و تکافلی این کشور، دیدار با مدیران ارشد شرکت تکافل اتکایی ری اندو را اولین دیدار با فعالان حوزه تکافل اتکایی برشمرد و ابراز امیدواری کرد توافقات به عمل آمده در این نشست برای صنعت بیمه و تکافل طرفین مثمر ثمر باشد.
رئیس پژوهشکده بیمه در ادامه به تشریح تفاوت‌های بازار و صنعت بیمه و تکافل در دو کشور ایران و اندونزی پرداخت و تاکید کرد، اگرچه تکافل در اندونزی در سال ۱۹۹۴ آغاز گردید اما، امام خمینی (ره) در سال ۱۹۶۴ و در زمان تبعید در کشور ترکیه در کتاب تحریرالوسیله به تکافل تحت عنوان تضامن اشاره نموده است و کشورهای مالزی، امارات و سودان ۱۵ سال پس از آن تکافل را به مرحله اجرا درآوردند. در ایران نیز با توجه به انطباق کامل صنعت بیمه با قوانین شریعت تکافل تاکنون اجرا نشده است.
وی با اشاره به مزایای تکافل نسبت به بیمه رایج خاطرنشان کرد؛ با روی کار آمدن دولت سیزدهم، رئیس جمهور، وزیر اقتصاد و رئیس کل بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران بر اجرای تکافل و گسترش تعاملات بین‌المللی تاکید داشتند. بر این اساس پژوهشکده بیمه با راه‌اندازی کارگروه تکافل متشکل از متخصصین حوزه تکافل و مالی اسلامی چهارچوب عملیاتی تکافل در صنعت بیمه ایران را تدوین کرده و بر مبنای آن و طی جلسات مختلف کارگروه، شرکت‌های بیمه متقاضی ارائه محصولات تکافل طرح‌های پیشنهادی خود برای عرضه پنجره تکافل در کشور را ارائه نمودند که با تایید کارگروه تکافل پژوهشکده بیمه اکنون شمار شرکت‌های دریافت کننده مجوز پنجره تکافل در ایران به ۱۰ شرکت رسیده است.
تمامی این شرکت‌ها نیز ارائه محصولات تکافل را با عرضه محصولات تکافل خانواده آغاز نمودند و در آینده نزدیک نیز اولین شرکت تخصصی تکافل با سرمایه‌گذاری مشترک صنعت تکافل کشورهای مسلمان پیشرو در این حوزه در ایران تاسیس خواهد شد. لذا یکی از زمینه‌های همکاری مشترک پژوهشکده بیمه و شرکت تکافل اتکایی ری اندو، همکاری در حوزه تکافل اتکایی خواهد بود.
دکتر عسگری با اشاره به نرخ نفوذ پایین بیمه در کشور در مقایسه با متوسط نرخ جهانی و اعمال تحریم‌های گسترده علیه ایران، خواستار استفاده از تجربه این کشور در زمینه راه‌اندازی شرکت تکافل اتکایی شد و افزود پژوهشکده بیمه به عنوان تنها مرکز تحقیق و توسعه در ایران، مسئولیت آموزش صنعت بیمه و صدور مجوز برای شرکت‌های بیمه جهت فروش محصولات تکافل را بر عهده دارد. بر این اساس همکاری مشترک در حوزه انجام برنامه‌های آموزشی برای شرکت‌های تکافل و تکافل اتکایی، از دیگر زمینه‌های همکاری مشترک دو مجموعه است و پژوهشکده بیمه ضمن استقبال از مدرسان دوره‌های آموزشی کوتاه مدت در حوزه تکافل در ایران، آمادگی دارد تا دوره‌های آموزشی را به صورت برخط برگزار نماید.
وی با اشاره به برگزاری همایش بیمه و توسعه سال ۱۴۰۲ با حضور بیست نفر از اساتید و مدیران برجسته حوزه بیمه، تکافل و مالی اسلامی کشورهای مالزی، اندونزی، ترکیه، انگلستان و پاکستان و انعقاد تفاهم‌نامه همکاری مشترک با برخی از این موسسات در جریان برگزاری همایش افزود پژوهشکده بیمه قصد دارد در آینده نزدیک خانواده جهانی تکافل را راه اندازی نماید، بر این اساس آمادگی کامل داریم تا با تعریف و برگزاری رویداد علمی و تخصصی مشترک، مقدمات لازم برای تحقق این مهم را فراهم آوریم.
دکتر عسگری ضمن تشریح فعالیت‌های اداره کتابخانه، اسناد علمی و نشریات پژوهشکده بیمه از آمادگی پژوهشکده بیمه برای انتشار محتوای علمی شرکت تکافل اتکایی ری اندو در حوزه تکافل و تکافل اتکایی خبر داد و افزود؛ پژوهشکده بیمه بنابر درخواست بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان نهاد ناظر صنعت بیمه مبنی بر برگزاری دوره آموزشی بیم سنجی در ایران، مذاکرات اولیه را با موسسات آموزشی کشور هند برای برگزاری این دوره در اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۳ انجام داده است و آمادگی کامل برای برگزاری این برنامه با همکاری انجمن‌ها و شرکت‌های بیمه و تکافل کشور اندونزی و همکاری با شرکت تکافل اتکایی ری اندو در حوزه‌های مدیریت ریسک و بیم سنجی بیمه و تکافل وجود دارد.
رئیس پژوهشکده بیمه با اشاره به برگزاری دوره‌های آموزشی متعدد این مجموعه در کشورهای امارات و مالزی به تبیین سایر فعالیت‌های پژوهشکده بیمه در حوزه بین‌المللی پرداخت و از برگزاری دوره آموزشی پیشرفته تکافل با همکاری آکادمی جهانی شغلی کینگز در دبی در اسفند ماه سال جاری خبر داد. دکتر عسگری همچنین آمادگی اعضای هیئت علمی پژوهشکده بیمه را برای همکاری با شرکت تکافل اتکایی ری اندو در زمینه نگارش طرح‌های پژوهشی مشترک در حوزه تکافل و تکافل اتکایی اعلام کرد.
پس از آن خانم تاتی فبریانتی رئیس شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو با ابراز خرسندی از حضور هیئت اعزامی پژوهشکده بیمه در این شرکت به تشریح برنامه‌های آموزشی این موسسه در حوزه تکافل در اندونزی پرداخت و خاطرنشان کرد؛
در کشور اندونزی، نهاد نظارت مالی و مجلس علمای اندونزی، تنظیم مقررات صنعت تکافل را بر عهده دارند. مجلس علمای اندونزی برخی فتواها را در مورد نحوه فعالیت صنعت تکافل و مقاصد الشریعه تهیه و صادر می‌نماید و تمامی قراردادهای مبتنی بر شریعت ملزم به تبعیت از این مقررات هستند. لذا امکان آموزش محتوای این فتواها به فعالان صنعت تکافل در ایران وجود دارد. بسیاری از مقررات نهاد نظارت مالی نیز می‌تواند برای صنعت تکافل ایران مفید باشد.
رئیس شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو با تبیین تفاوت موجود بین مدیریت ریسک در بیمه رایج و تکافل افزود؛ در حوزه مدیریت ریسک در اندونزی قانون خاص مدیریت ریسک توسط دولت وضع شده و نحوه مدیریت ریسک شرکت‌ها در آن مشخص گردیده است. اما در اندونزی هیچ تفاوتی بین بیم سنجی بیمه‌های رایج و تکافل وجود ندارد چرا که هر دو مفهوم یکسان می‌باشد و تفاوت در گزارشگری یا مدیریت صندوق‌ها در زمان جداسازی صندوق شرکت با صندوق تکافل وجود دارد. همچنین کلیه بیمسنج‌ها عضو انجمن بیمه شریعت اندونزی هستند.
رئیس شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو اعلام کرد؛ نهاد نظارت مالی وظیفه تهیه و صدور گواهینامه دانش تکافل را به شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو محول کرده است. موسسه حسابرسان داخلی اندونزی نیز آموزش‌ها و دریافت گواهینامه را به شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو ارجاع می‌دهد و امکان ارائه آموزش‌های تخصصی برای افراد مد نظر پژوهشکده بیمه و شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو در این موسسه وجود دارد. به علاوه شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو به عنوان یک شرکت تکافل اتکایی برنامه‌های آموزشی خاصی برای عموم برگزار می‌نماید که امکان برگزاری این برنامه‌ها برای مدیران ایرانی نیز فراهم می‌باشد و این شرکت می‌تواند دانش و تخصص خود در حوزه تکافل اتکایی را در قالب کارگاه‌های آموزشی بر خط در سطح متوسط با صنعت بیمه ایران به اشتراک بگذارد.
خانم تاتی فبریانتی در ادامه تصریح کرد سهم شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو از بازار حدود ۳۰ تا ۳۲ درصد از حق مشارکت است و تکافل عمومی در اندونزی با رقم ۹۰ درصد در سطح بالایی قرار دارد. بنابراین یکی از اهداف این شرکت در بهبود بازار صنعت تکافل اندونزی افزایش سوادآموزی افراد است. همچنین در اندونزی به عنوان بزرگترین کشور مسلمان جهان اجازه استفاده از موسسات مالی وجود ندارد چرا که شریعت در بالاترین سطح ذهنی افراد قرار دارد. بنابراین بزرگترین چالش ما ترویج سوادآموزی در حوزه تکافل برای جمعیت اندونزی است و در این حوزه نیز آمادگی داریم تا از اطلاعات و تجارب سایر کشورها در حوزه بیمه و تکافل بهره‌مند گردیم. پژوهشکده بیمه نیز به عنوان یک موسسه قوی در حوزه آموزش تکافل می‌تواند در کنار شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو باشد.
در ادامه این نشست آقای وینارکو مدیر فنی شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو با قدردانی از پژوهشکده بیمه برای برگزاری این نشست افزود؛ در اندونزی تقریباً ۶۰ شرکت، تکافل را به صورت پنجره‌ای عرضه می‌نمایند و شرکت‌های تکافل اندونزی ملزم هستند که تا سال ۲۰۲۶ و ۲۰۲۸ سرمایه خود را افزایش دهند. به این ترتیب بازار تکافل اندونزی طی ۲ تا ۶ سال آینده ظرفیت و سرمایه بالاتری خواهد داشت. به همین دلیل نهاد نظارت مالی اندونزی (OJK)[5] از شرکت‌ها خواسته است تا سرمایه خود را افزایش دهند. در واقع دولت اندونزی تلاش می‌کند تا نفوذ بازار تکافل را افزایش دهد. اما به دلیل عدم آگاهی در بازار هنوز این هدف محقق نشده است. تکافل در سال ۱۹۹۴ راه‌اندازی شد اما نرخ نفوذ تکافل هنوز پایین‌تر از ۱۰ درصد و برابر با ۶ درصد است. با این وجود فرصت‌های بی‌نظیری هم در کشور اندونزی وجود دارد. مانند بازار اوراق قرضه صکوک که توسط شرکت‌های بزرگ اندونزی منتشر می‌شود و طرفداران زیادی نیز یافته است. در این راستا انجمن بیمه شریعت اندونزی تلاش دارد تا زیست بوم بازار شریعت را برای بخش مالی و بانکداری و تکافل بهبود بخشد.
مدیر فنی شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو از آمادگی این مجموعه برای برگزاری دوره‌های آموزشی برای فعالان صنعت بیمه ایران خبر داد و افزود پژوهشکده بیمه می‌تواند درخواست برگزاری دوره‌های آموزشی خود را به انجمن دانشجویان بین الملل اندونزی (IISA) [۶] ارجاع دهد و در صورت تایید این انجمن شرکت تکافل اتکایی ری‌اندو آمادگی خواهد داشت تا دوره‌های آموزشی را برای صنعت بیمه ایران برگزار نماید. کما اینکه تاکنون دوره‌های آموزشی را برای کشور مالدیو و کشور آفریقای جنوبی نیز برگزار نموده است. همچنین شرکت آمادگی پذیرش افراد اعزامی از سمت پژوهشکده بیمه را جهت انجام طرح‌های پژوهشی و مطالعه بر روی مقررات دو کشور دارد چرا که مقررات و قوانین مختلفی برای تکافل در کشور اندونزی وجود دارد و دولت این کشور نیز درباره این نوع اطلاعات بسیار دغدغه‌مند است.
آقای وینارکو افزود؛ در حوزه مدیریت ریسک نیز عموماً برخی مقررات وجود دارد که باید در بازار اندونزی رعایت شود و برای برخی سِمت‌های کلیدی مانند مدیریت ریسک، گواهینامه‌های مربوطه باید کسب شود. نهاد نظارتی نیز به صورت متناوب مشتریان را نسبت به تطبیق با مقررات مدیریت ریسک بررسی می‌نماید. از منظر تنظیم مقررات نیز هر شرکت ملزم به به‌کارگیری یک بیم سنج در چارت سازمانی خود می‌باشد چرا که استانداردهای بین‌المللی گزارشگری مالی (IFRS)[7] می‌بایست تا سال ۲۰۲۵ اجرایی گردد. بنابراین نهاد ناظر قصد دارد در مورد قابلیت بیم سنج‌ها در شرکت اطمینان حاصل نماید و این به چالشی برای صنعت بیمه و تکافل اندونزی تبدیل شده است. پس این زمینه نیز می‌تواند یکی از موارد همکاری با پژوهشکده بیمه در ایران باشد.
[۱] Tati Febriyanti
[۲] ReINDO Syariah -Retakaful Company
[۳] Bapak Winarko
[۴] Fahmi Basyah
[۵] Otoritas Jasa Keuangan
[۶] Indonesia International Student Association
[۷] International financial reporting standards