فراسو خبر پایگاه خبری تحلیلی فراسو خبر 
نظام کدپستی کشور از سالهای دور شاید نیم قرن پیش در سطح شرکت ملی پست جاری بوده است. شاید یادتان باشد همیشه بر روی کنتورهای برق ساختمان ها یک برچسب زرد یا سفید رنگ با یه شماره ۵ رقمی به عنوان کدپستی به چشم می خورد و هر موقع و هرجایی لازم بود دوان دوان به سمت حیاط یا پارکینگ ساختمان می رفتیم و آن شماره را یادداشت می کردیم تا کارمان راه بیفتد. همانطور که میدانیم کاربرد اصلی این کد برای ارسال نامه ها و یا بسته هایی پستی است که توسط شرکت پست ارسال می شوند از همین رو در قبوض آب و برق و گاز هم می توانستید این شماره را پیدا کنید.
به گزارش فراسو، به گفته «رضا ربانی مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور» کد پستی ۵ رقمی نیاز به نوشتن نشانی را به طور کامل مرتفع نمی ساخت و از سوی دیگر، هر یک از سازمان‌ها و شرکت ها نیز برای خود پلاک‌های خاصی داشتند که سبب تداخل و سردرگمی در شناسایی پلاک ها می‌شد. لذا با افزودن ۵ رقم دیگر به کد پستی قبلی ، برای هر مکان اعم از مسکونی ، تجاری یا اداری، یک کد منحصر به فرد در نظر گرفته شد. پنج رقم اول کدهای پستی نشانگر مشخصه شهر مقصد و یا نشانگر گشت پستی هستند اما پنج رقم دوم کدهای پستی مشخصه مکانی مقصد و یا کد توزیع را بیان می‌کنند.
مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور می گوید طرح استفاده از کدپستی ده رقمی در سال ۱۳۷۶، مورد تصویب دولت و مجلس قرار گرفت . پس از ابلاغ این قانون، شرکت ملی پست به کمک مرکز آمار ایران، اطلاعات را جمع آوری و در یک بازه زمانی چهار ساله تمام مکانهای شهری و روستایی فهرست برداری و اطلاعات نشانی های این اماکن در یک بانک اطلاعاتی که بعداً به اسم بانک اطلاعاتی کدپستی کشور نام گذاری شد ذخیره سازی و نسبت به ارائه سرویس اقدام نمود.
ربانی در ادامه به پروسه تکمیل پایگاه داده کدپستی در سال ۱۳۹۴ و آغاز موضوع مکان محور کردن این پایگاه داده و پروژه نظام ملی آدرس مکان محور”یا به صورت اختصارGNAF می پردازد.
وی با بیان اینکه GNAF نام اختصاری Geocoded National Address File و به عنوان آدرس استاندارد ایرانیان شناخته می شود، می گوید این پروژه ابتدا در سطح دولت و بعدها به عنوان یک پروژه الویت دار در بین پروژه های اقتصاد مقاومتی با ابلاغ مقام معظم رهبری معرفی و به دستگاه های متولی ابلاغ شد.
ربانی یادآور می شود شرکت ملی پست به عنوان زیر مجموعه وزارت ارتباطات و به عنوان دارنده بانک اطلاعاتی کد پستی ده رقمی، مکلف شد از اوائل سال ۱۳۹۵ نسبت به پیاده سازی این پروژه و ایجاد یک پایگاه داده در سطح کشور شروع به کار کند. لذا پروژه در اوائل با مراکز استانها آغاز و به مرور شهرهای بزرگ و کوچک تحت پوشش این طرح قرار گرفتند.
مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور با بیان اینکه پروژه GNAF برای دولت و نظام دولت الکترونیک دارای جایگاه حائز اهمیت و حساسی است عنوان می کند که طی سالهای گذشته موکداً به انجام این پروژه تاکید فراوان و قوانین و آیین نامه های زیادی در این باره وضع و به شرکت ملی پست و دیگر دستگاه ها ابلاغ شده است .
وی تصویب و ابلاغ قانون مدیریت داده ها و اطلاعات ملی در سال ۱۴۰۱ و اجرایی شدن آن در سطح دولت را خاطر نشان می کند و می گوید در این قانون ۲۷ پایگاه داده در نظر گرفته شده که یکی از مهمترین آن ها GNAF است.
ربانی معتقد است چون آدرس در میان ایرانیان به صورت سلیقه ای بیان می شود لذا پروژه GNAF یک آدرس استاندارد برای هر مکانی تعریف میکند که بر سه سیلاب استوار است. محله/گشت پستی، معبر آخر و پلاک.
او می گوید جی نف، در واقع امکان بررسی و صحت‌سنجی یک نشانی فیزیکی به همراه موقعیت و مختصات جغرافیایی آن را در کشور مقدور می‌سازد. همچنین به واسطه ایجاد و راه‌اندازی پایگاه ملی جی نف امکان تعیین موقعیت دقیق نشانی‌های فیزیکی حاصل می شود.
ربانی معتقداست پایگاه اطلاعات نشانی های مکان محور (جی نف)، به عنوان یکی از زیرساخت های مهم برای تبادل داده های مکان محور در مدیریت واحد شهری از اهمیت بسزایی برخوردار است.
وی هدف از ایجاد زیرساخت جی نف را امکان استفاده متولیان مدیریت واحد شهری به منظور ایجاد ارتباط به صورت مستقیم با جامعه و زیرساخت‌های شهری می نامد که منجر به پاسخ‌های فوری به نیازهای شهر و شهروندان می شود.
ربانی، داده های قابل اطمینان را از جمله مهمترین مزیت جی نف میداند و عنوان می کند جلوگیری از فساد اداری، تسهیل خدمات پستی، بهبود فرایندهای تجارت الکترونیک و موضوعات مرتبط با کسب وکارهای خصوصی و دولتی، مکان یابی اماکن، جلوگیری از جرم و جنایت، ارتقای سیاستگذاری در امور مختلف، برنامه ریزی های سفرهای درون شهری و همچنین سایر نیاز های عمومی شامل مدیریت بحران، تجمیع قبوض و خدمات اورژانسی از جمله برخی کاربردهای این طرح است.
مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور از موانع عدم تحقق صد درصدی جی نف می گوید و در این راستا به تهیه و به روز رسانی نقشه‌ها اشاره می کند و می گوید با توجه به اینکه تغییرات در سطح شهرها بسیار زیاد است و هر ساله ساخت‌وساز‌های جدید اتفاق می‌افتد و بعضی معابر ممکن است در روند ساخت‌وساز‌ها حذف شوند، برای موفقیت پروژه لازم است اطلاعات اماکن و نقشه‌های مورد استفاده در طرح همواره به‌روزرسانی شوند.
دریافت اطلاعات ساخت و ساز ها ، تغییرات اسامی معابر و وضعیت پلاک اماکن از دیگر مشکلاتی است که ربانی به آن اشاره و عنوان می کند شهرداری‌ها باید تغییرات شهری را به ما اطلاع دهند و جزئیات را در اختیار ما بگذارند تا بتوانیم برای ساختمان‌های جدید کدپستی تعریف کنیم.
عدم تعریف نام برای برخی معابر در سطح شهرها که این مورد نیز در حیطه وظایف شهرداری‌ها و شورای شهر است و عدم فرهنگ‌سازی برای استفاده از کدپستی در ادارات و هم برای مردم نیز از دیگر مواردی است که ربانی آنها را ا زجمله چالشهای جی نف می داند.
مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور در پایان با اعلام اینکه حسب تصمیماتی که برای سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۴۰۵ گرفته شده، اطلاعات کدپستی و نشانی مکان محور پست به همراه نقشه‌های پارسل بندی شده مبنای سرشماری قرار می‌گیرند، می گوید داده‌های مکان محور پایگاه نشانی استاندارد جی نف به فرآیند سرشماری این امکان را خواهد داد که حضور و موقعیت مکانی دقیق افراد ساکن در شهرها یا روستاها را صرفا با دریافت کدپستی صحیح، سرشماری گردد.
وی عنوان می کند پس از ثبت محل سکونت در این سامانه بر اساس کدپستی ده رقمی و نشانی استاندارد، اطلاعات ثبت شده در پایگاه داده اطلاعات مکانی GNAF، با سایر اطلاعات متصل شده مورد تحلیل مرکز آمار قرار گرفته و نتایج حاصله در بخش‌های برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری‌های کلان کشور در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت.
ربانی اضافه می کند به منظور تعیین روش‌های اجرایی و نهایی کردن روند سرشماری ثبتی مبنا ۱۴۰۵، در سال گذشته این فرایند به صورت آزمایشی در ۷۰ شهر منتخب کشور به مرحله اجرا درآمد که در این آزمایش ساکنین شهرهای منتخب، کدپستی محل سکونت خود و خانواده خود را در سامانه‌ای که به این منظور راه اندازی گردیده است اعلام و ثبت نمودند.
مدیرکل جغرافیایی و اطلاعات مکانی کشور عنوان می دارد در سرشماری ثبتی مبنای ۱۴۰۵ نیاز به مراجعه مستقیم و آماربرداری حضوری مرتفع شده و از این رو علاوه بر در دسترس بودن همیشگی آخرین وضعیت اطلاعات یک شهر یا روستا، از صرف هزینه‌های هنگفت سرشماری حضوری جلوگیری می‌شود.