بررسی ها نشان می دهد فشار هزینه تامین مسکن بر دوش خانوارهای ایرانی طی یک دهه اخیر افزایش پیدا کرده است.
به گزارش فراسو به نقل از هیبنا، مطالعات معاونت رفاه اجتماعی وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی نشان می دهد؛ براساس تعاریف جهانی در حدود ۲۰ درصد از خانوارهای کشور، بدمسکن هستند که این مقدار در مناطق شهری معادل ۱۲ درصد و در مناطق روستایی معادل ۴۲ درصد است. بالاترین نرخ بدمسکنی در کشور به استان های هرمزگان، سیستان و بلوچستان و گیلان اختصاص دارد.
از میان استان های کشور، سیستان و بلوچستان با نرخ ۳۲.۸ درصد بالاترین نرخ فقر شدید مسکن و تهران با حدود صفر درصد کمترین نرخ فقر شدید مسکن را دارا هستند. در طرف مقابل استان تهران، با ۷۹ درصد خانوار، بالاترین نرخ عدم برخورداری از مسکن مقرون به صرفه را دارد.
علاوه بر این از میان شاخصهای محرومیت مسکن، شایعترین شاخص در کشور، مصالح بی دوام است.
نکته مهم آنکه این بررسی مشخص میکند: شاخص هزینه مسکن در هزینه خانوار و طول دوره انتظار در ایران ۲.۵ برابر مقدار جهانی این شاخص در جهان است که نشان دهنده فشار بالای هزینه های مسکن بر دوش خانوارهای ایرانی است.
در واقع این مطالعات نشان می دهد: باتوجه به روند افزایشی سهم هزینه های مسکن خانوارو رسیدن آن به دو برابر بالاتر از شاخص جهانی، سهم تسهیلات مسکن از بدهی خانوار طی سال های ۹۳ تا ۹۸ روند کاهشی داشته است و مقدار این شاخص به ۲۰ درصد کاهش پیدا کرده است که به وضوح بیان کننده فشار بالای هزینه های مسکن بر دوش خانوارهای ایرانی است.
در این مطالعه بررسی نقشه توزیع جغرافیایی فقر مسکن حاکی از آن است که استانهای سیستان و بلوچستان و کرمان، وضعیت بدتری از متوسط کشوری داشته اند. پس از این، دو استان خراسان جنوبی و شمالی وضعیت نامناسبی در این شاخص ثبت کرده اند.
باتوجه به نتایج این مطالعات، برخی کارشناسان اقتصادی و مسکن، یکی از گزینه های مطلوب برای کاهش فقر مسکن و کاهش طول دوره انتظار برای دسترسی به مسکن برای خانوارهای ایرانی را، عرضه خانه های خالی از سکنه به بازار معرفی میکنند.
به گفته آنها اخذ مالیات سالانه از مالکان موجب می شود بخش زیادی از این املاک به بازار عرضه و از این طریق بخشی از کمبود عرضه در بازار در مقابل فشار تقاضا کاهش پیدا کند. این روش طی سال های گذشته در تعداد زیادی از کشورها از جمله آمریکا اجرایی شده و از جمله نتایج آن ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضا در بازار مسکن بوده است. این در حالی است که طی سالها، تعداد زیادی از مالکان در ایران به دلیل نبود روشهای بازدارنده از عرضه مسکن خود به بازار خودداری و همین موضوع فشار تقاضا در بازار را افزایش داده است. گزینه پیشنهادی دیگر از سوی کارشناسان، تشویق انبوه سازان مسکن به ساخت و عرضه مسکن متناسب با الگو و نیاز مصرفی بازار است.
به نظر میرسد یکی از روشهای تشویق انبوهسازان مسکن به ساخت و عرضه مسکن طی چند سال اخیر، مشارکت آنها در اجرای پروژههایی همچون طرح نهضت ملی مسکن بوده است. در این راستا بانک مسکن تلاش کرده تا بیشترین میزان حمایت از سازندگانی که در این طرح مشارکت کرده اند. یکی از مسیرهای حمایتی در این پروژه، کاهش نرخ سود تسهیلات پرداختی است.
مطابق با مصوبه شورای پول و اعتبار و پیش بینی بانک مسکن، در پروژههایی که از تسهیلات حمایتی در طرح نهضت ملی مسکن بهره مند می شوند، زمین متعلق به دولت بوده و به متقاضیانی که تایید شده یا به اصطلاح فرم ج آنها سبز است تعلق خواهد گرفت. این متقاضیان از سوی وزارت راه و شهرسازی معرفی و از طریق بانک مرکزی تایید می شوند و به این ترتیب نرخ سود تسهیلات پرداختی به این گروه از ۲۳ درصد به ۱۸ درصد تبدیل خواهد شد.